IMF Başçısı Dominique Strauss-Kahn, iqtisadi krizisin mərkəzi olan ölkələrdə, məşhur daxili üsyanların yaşana biləcəyi xəbərdarlığı etdi. Kahna görə, "Əgər inkişaf etmiş ölkələr, krizisdən xilas olmaq üçün tətbiq etdikləri üsullarda geniş kütlələrin ortaq mənfəətlərini deyil də, elitaların mənfəətlərini əsas götürsələr" bu pis gələcəklə üzləşəcəklər. Bu xəbərdarlıqlar çox əhəmiyyətli. Amerika və Avropa kimi mərkəz iqtisadiyyatları vuran krizisin algılanış forması təəssüf ki, son dərəcə xəstəlikli. Buraxın iqtisadi krizis deməyi, "maliyyə krizisi" ifadəsiylə təyin olunursa bu vəziyyət, alınacaq tədbirlər də məqsədəuyğun olmayacaq. Ortada yalnız bir maliyyə krizisi yox. Yalnız iqtisadi krizis də yox. Eyni zamanda siyasi və ictimai krizislərin işarələri də var. Daha təməldə, Qərb dünyasını böyük bir fəlsəfi çevrilməyə məcbur edən tarixi bir böhran söz mövzusu. Kahnla davam edək: Bir çox ölkədə, ictimai partlamalar yaşana biləcək. Bunlara inkişaf etmiş ölkələr daxil. Əgər maliyyə sistemi yenidən yapılandırılamazsa, şiddətli üsyanlar ortaya çıxabiləcək. Xüsusilə ABŞda bu üsyanlar, vergilərin elitalara getməsi və dolların devalüasiya edilməsiylə hərəkətə keçə biləcək…. Bəziləri beş il sonra ABŞın "inkişaf etməmiş ölkə" kateqoriyasına düşəcəyini, qida üsyanlarının başlayacağını qarşıya qoyur. Onlar; dünyanın bu krizis üzündən çox acı çəkəcəyini amma bütünlüklə iqtisadi çöküş yaşamayacağını, ancaq Amerikanın tam bir iqtisadi Armageddon yaşayacağını iddia edir. ABŞ Mərkəz Bankının qısa müddətli faizləri sıfırlamasının dollar qaçışını sürətləndirəcəyi, önümüzdəki illərdə ABŞda hiper inflyasiyanın başlayacağı kimi ehtimallar bu cür narahatlıqlara qapı aralayır. Neft qiymətlərini 150 dollarlara çıxaran maliyyə sistemi, qida qiymətlərində də bənzər oynamalar etmiş, bir çox ölkədə etiraz nümayişləri başlamışdı. Bu qrupun son oyunu dollar üzərinə oldu. Bir müddət sonra, bu gün təzyiq altında tutduqları qızıl qiymətləri üzərində bənzər bir hərəkət edəcəkləri danışılır. Vəziyyətin maliyyə və ümumi mənada iqtisadi ölçüsü bir şəkildə müzakirə edilir. Amma olabiləcək siyasi nəticələri, gətirib çıxaracağı ictimai gərginliklər üzərinə çox kimsə baş yormur göründüyü kimi. Strauss-Kahn, qida qiymətlərinin sürətlə artdığı bu ilin ilk dövründə də bənzər şərhlər etmiş, yüz milyonlarla insanın aclıqla qarşı-qarşıya qala biləcəyi xəbərdarlığını etmişdi. Krizisə qarşı tədbirlər və krizis sonrasına bağlı yeni iqtisadi quruluş əgər geniş kütlələri təmin edəcək xüsusiyyətdə olmaz, bu günə qədər olduğu kimi, yenə idarəçi elitasını təmin məqsədli olsa,tam o zaman şok dalğaları Avropa və xüsusilə Amerika küçələrini vuracaq. Yaxşı bu ehtimala qarşı nə növ tədbirlər alınır? Əfqanıstan və İraqdan dönən minlərlə əsgər daxili təhlükəsizlik üçün vəzifələndirilir. Yəni "daxili təhlükə"lərə qarşı hazırlanır. Kütlə ixtışaşları və vətəndaş üsyanlara qarşı hazırlanır. Bu hazırlıqla əlaqədar 2006-cı ildə belə məlumat verilmişdi."FEMA (Federal Təcili Rəhbərlik Agenliyi) yenidən təşkil olunur. Həm də nüvə hücum, üsyan və vətəndaş müharibəsinə qarşı. Fövqəladə hal və hərbi vəziyyət qanunları yenidən təyin olunur. Bankçılıq əməliyyatlarından vətəndaşlıq qanunlarına qədər ABŞ fövqəladə şərtlər üçün hazırlıq edir" demiş və "ABŞ nəyə hazırlanır" deyə soruşmuşdum. (İK)Amerikan tarixində ilk dəfə ordu, daxili təhlükəsizlik üçün mövqeləndirilir. Hərbi qüvvələr 24 saat daxili təhlükəyə qarşı vəzifələndirilir. Tətbiq 1 Oktyabrdan etibarən başladı. Ölkə içində mövqeləndiriləək ilk əsgəri vahid, ABŞ Şimal Komandirliyinə (NorthCom) bağlı. Bu birlik nəyə qarşı döyüşəcək? Nüvə hücumuna, vətəndaş müharibəsi və ictimai xaosa qarşı. Kütlələri idarə altına alacaq. Qarşıdurma sonrası üçün lazımlı məsuliyyətləri yerinə yetirəcək. Aylardır bunun manevri edilir… ABŞ belə bir fəlakətlə üzləşərmi? Ümid edirik bu cür inkişaflar olmaz. Ancaq krizisə müdaxilə şəkli, krizis sonrası üçün hazırlıqlarda eyni ədalətsizlik üzərində israr edilməsi, cəmiyyətin ümumisini qurtarma yerinə iqtidar elitalarını, sərmayəni idarə edənləri gücləndirməyə istiqamətli yanaşmalar, daxili üsyan və ictimai narahatlıq ehtimallarını gücləndirir. Hadisəyə yalnız "maliyyə krizisi" olaraq yanaşanlar baxaq bir neçə ay sonra eyni ifadəni istifadə etməyə davam edəcəklər mi? Birlikdə görəsiyəz…
Mənbəə:http://yenisafak.com.tr/Yazarlar/?i=14390&y=IbrahimKaragul
Məzahir abi, maraqlı yazı üçün təşəkkürlər. Oxudum, bilmədim üzülüm yoxsa sevinim? :)
amerikada yaşana biləcək problemlər mənim maraq dairəmdədi, sadəcə gedib orda oxuyub qayıdana qədər :) ondan sonra millət necə tarac olur olsun, nə işim var? mənim sözümün düzü budu :) inşallah mən gedənə kimi salamatçılıq olar..